Orta Afrika’daki Müslüman halkın korunması gerekiyor

Fransa’nın, Orta Afrika Cumhuriyeti’nde istikrar saÄŸlamak üzere konuÅŸlandırdığı askeri birliÄŸi takviye etme kararının üstünden iki ay geçmesine raÄŸmen taraflar arasında cinayet ve ÅŸiddet olayları belli aralıklarla devam ediyor.

Seleka’nın (2013 Mart’ında iktidarı ele geçiren çoÄŸunluÄŸu Müslüman isyancı grup) kontrolü altındaki bölgelerde, insanlar bir aracın yaklaÅŸtığını duyar duymaz, Seleka’nın genellikle acımasızca öldürdüÄŸünü bildikleri için, kaçışmaya baÅŸlıyorlar. Seleka’nın boÅŸalttığı bölgelerde durum daha az dramatik deÄŸil. Çünkü Seleka ile savaÅŸmak için Hristiyan çoÄŸunluktan oluÅŸturulmuÅŸ anti-Balaka milisleri, henüz kaçmamış veya öldürülmemiÅŸ olan Müslüman topluluÄŸa yönelik kıyım yapıyor.

Operasyon kodu “sangaris” olan Fransız askerleri ve Afrika BirliÄŸi güçleri, kuzey bölgede on binden fazla Müslümanın yaÅŸadığı Bassangoa’ya ulaÅŸalı iki ay oldu.

Vahşet olayları

Åžuan itibariyle kaçabilecek durumda olanların sayısı birkaç yüz kiÅŸiden fazla deÄŸil. Çocuklar ve kadınlar dahil çok sayıda Müslüman topluluk, anti-Balaka tarafından yok edildi. Bu süreçte Seleka ise, Fransız askerleri ve Afrika BirliÄŸi güçlerinden kurtularak, yerel gruplara saldırdığı kuzeydoÄŸuda yeniden toplandı. GörünüÅŸe göre hepsi cezasız bırakılmış durumda.

BaÅŸkent Bangui hergün vahÅŸet olaylarına sahne oluyor. Sokakta birini öldüren kalabalığa rastlamak nadir olan bir ÅŸey deÄŸil. Son on gün içinde, bu tür bir manzaraya dört defa bizzat ÅŸahit oldum.

Bu süre zarfında yaÅŸanan olaylardan biri ÅŸok ediciydi. Bir kalabalığın etraftaki çocukların gözleri önünde Müslüman halktan birinin cesedini keyifle parçalayıp, cinsel organını keserek […] görmek bizi dehÅŸete düÅŸürdü. Fransız askerleri yaklaşık elli metre öteye konuÅŸlanmışlardı fakat hiçbir ÅŸey yapmadılar.

Fransız yetkililere askerlerin neden müdahale etmediÄŸini her sorduÄŸumuzda “iki taraftan birinin destekliyor gibi görünmemeleri gerektiÄŸini” söylüyorlardı. Gözlerinizin önünde iÅŸlenen bu gerçek, fakat barbarca cürümleri engellemek için müdahalede bulunmak taraf tutmak anlamına gelmemeli.

Fransız barış gücü ve Afrika BirliÄŸi askerlerinin takviyesi göz önünde bulundurulursa Orta Afrika Cumhuriyeti’nde neden hala bu derece vahÅŸet ve emniyetsizlik hakim? Fransız askeri birlikleri için baÅŸlıca sorun, iki aydan beri ülkeyi terörize eden Seleka’ya karşı mücadele etmekten ibaret olan bir göreve hazırlanmış görünüyor olmaları.

Åžiddeti misillemeler tetikledi

Fakat Seleka geri çekilmeye baÅŸlar baÅŸlamaz, anti-Balaka’nın misilleme giriÅŸimlerinin tetiklediÄŸi ÅŸiddet çok daha ciddi bir tehdit haline geldi. Seleka, bir grup acımasız savaÅŸ lordu fakat kolayca fark edilebiliyorlar. Anti-Balaka ise sinsi bir grup ve gizli hareket ediyor. Genellikle pala gibi ilkel silahlar taşımaları bunlara halk arasına karışma imkanı saÄŸlıyor.

Åžiddet olaylarını durdurmak için ne yapılabilir? Fransa ve Afrika BirliÄŸi’nin, güçlerini Orta Afrika Cumhuriyeti’ne katliamlara son vermek ve ülkede istikrar saÄŸlamak gibi soylu bir niyetle göndermiÅŸ oldukları ve bu güçlerin bölgede tehlikeli koÅŸullarda aralıksız çalıştıkları açık. Fakat bu iki misyon bütünüyle öngöremedikleri bir zorlukla karşı karşıya kaldıkları için büyük olasılıkla stratejilerini yeniden düÅŸünmek ve daha cesur adımlar atmak zorunda kalacaklar.

Barış gücü, zırhlı araçlarla keÅŸif yapmayı azaltabilir ve Bangui sokaklarında daha fazla yaya olarak devriye gezebilir. Özellikle saldırılara maruz kalan Müslüman azınlık mahallelerindeki birliklerini güçlendirebilirler. GeçiÅŸ hükümeti ile iÅŸbirliÄŸi halinde, anti-Balaka milislerinin lider ve üyelerine Müslüman topluluÄŸa karşı ÅŸiddet eylemlerine son vermeleri için uyarıda bulunabilirler.

Müslümanların uzun zamandan beri ülkenin asıl halkından olduÄŸu gerçeÄŸini vurgulayabilir, uzlaÅŸma ve toleransı teÅŸvik etmek için çalışan dini liderlerin çabalarını destekleyebilirler.Ayrıca barış gücü askerleri, cansız bedenlere saygısızlık yapılmasını önlemek için daha fazla ÅŸey yapabilirler. Fransız askerleri ve Afrika BirliÄŸi güçlerinin, hükümetin desteÄŸiyle, görevlerini halka anlatmaları gerekir.

Çabalar yetersiz

Åžiddet olaylarını engellemek büyük bir kararlılık gerektiriyor. Åžubat başında Seleka hiyerarÅŸisinin yaklaşık üçte biri ülkenin kuzeyindeki Sibut kentinde toplandı. Hepsi silahlıydılar. Fransızlar, tankları ve ağır toplarıyla kentin güney çıkışına mevzilenmiÅŸlerdi. 1Åžubat’ta Seleka komutanları benzin sıkıntısı içinde ve bitkin vaziyette nasıl bir yol izleyeceklerini tartışıyorlardı.

Fakat yine de öldürme giriÅŸimiyle meÅŸguldüler. Fransız askerlerinin baÅŸkomutanı durumu deÄŸerlendirmek amacıyla bölgede bir keÅŸif uçuÅŸu yaptı. Ertesi sabah, Seleka kuzeye ve doÄŸuya doÄŸru yola çıkma imkanı bulmuÅŸtu. Fransız askerleri ve Afrika BirliÄŸi güçlerinin onları durdurmaya ve silahlarına el koymaya kalkışmadılar.

Ayrıca Afrika BirliÄŸi, Orta Afrika halkını kapana kısılmaktan kurtarmak için yürütülen çabaların yetersiz olduÄŸunu itiraf ediyor. Afrika BirliÄŸi güçlerinin, katliamı önlemek ve ülkeyi yeniden inÅŸa etmek için hızla gerçek bir BirleÅŸmiÅŸ Milletler Barış gücüne dönüÅŸümü lehinde düÅŸünmesi gerekiyor.

Fransa’nın Orta Afrika Cumhuriyeti’nde böyle bir görevi yürütmeyi amaç edinen çabalara öncülük etmiÅŸ olduÄŸu için kutlanması gerekir. Fakat BirleÅŸmiÅŸ Milletler barış gücüne görev devredilmeden önce Fransız güçleri, asker konuÅŸlandırılmasına raÄŸmen halen ciddi tehlike altında bulunan insanların korunması için daha iyi yöntemler bulmak zorunda.

Kaynak: Le Monde
Peter Bouckaert, Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü, Acil Durum Direktörüdür.

Tercüme eden: Muhsin Korkut

*Tırnak iÅŸaretiyle yapılan müdahaleler çevirene aittir.